Kazachstan: rode en witte wijnen uit de voormalige Sovjet-Unie

Centraal-Azië staat niet bekend om haar wijnen, maar de regio biedt zeker kwaliteitswijn. Oezbekistan, Tadzjikistan, Turkmenistan en Kirgizstan lagen samen met Kazachstan aan de Zijderoute en maakten al voor de jaartelling wijn. Reizigers vanuit Iran en de Kaukasus brachten de druivenstokken mee en hebben ze aangeplant in dorpen langs de Zijderoute.

Kazachstan komt niet in het bekende rijtje met Frankrijk, Italië en Spanje voor. Net zoals Armenië en Georgië kent Kazachstan een lange wijntraditie met regionale druiven die niet erg bekend zijn bij ons. Toch zijn er in Kazachstan 15.000 hectaren aan wijngaarden wat resulteert in 31 miljoen flessen Kazachse wijn. Een groot deel van de wijn wordt in Kazachstan zelf gedronken, slechts een klein deel gaat de grens over naar Europa en China.

Als je aan drank in voormalige Sovjetstaten denkt, wordt er vaak aan wodka gedacht. Naast (Sovjet) cognac en bier is wodka in Kazachstan de meest gedronken alcoholische drank. In Kazachstan is het merendeel van de bevolking moslim. Toch is Kazachstan samen met Georgië, Armenië, Oekraïne en het zuiden van Rusland de plek geweest waar wijn werd geproduceerd in de tijd van de Sovjet-Unie.

Wijn in de Sovjet-Unie

Bij een groot deel van de wijnproductie in Kazachstan gaat het om de kwantiteit. Deze manier van produceren stamt nog uit de tijd van de Sovjet-Unie. Maar tegenwoordig wordt er in Kazachstan door een aantal wijngaarden kwaliteitswijn gemaakt. Al ruim voor Christus werd er wijn gemaakt in Centraal-Azië. In de Assa Valley in het zuiden werden vroeger al druiven vanuit de Kaukasus en Perzië (Iran) naar Kazachstan gebracht via de belangrijke Zijderoute naar China.

Kazachstan was aan het begin van de vorige eeuw onderdeel van de Sovjet-Unie. Toen Kazachstan net zoals de rest van de Centraal-Aziatische landen deel uit ging maken van de Sovjet-Unie, is de wijnbouw geherintroduceerd in Kazachstan. Kazachstan was een land dat vooral uit nomaden met rondtrekkend vee bestond. Nomaden werden verplicht om in de wijnbouw te gaan werken op door de staat geleide wijngaarden. Samen met andere wijnstreken in de Sovjet-Unie moest ook het zuiden van Kazachstan veel bulkwijn gaan produceren om iedereen van wijn te kunnen voorzien. In Kazachstan is echter nooit de ‘Sovjet Champagne’ geproduceerd. Deze werd in het Europese deel van de Sovjet-Unie gemaakt.

Waar destijds de kwantiteit centraal stond, staat nu de kwaliteit van wijn centraal in Kazachstan. De Sovjets hebben 500 verschillende druivensoorten aangeplant om te kijken welke druiven het beste resultaat gaven om zoveel mogelijk wijn te maken. Uiteindelijk maakte Gorbatsjovs anti-alcoholcampagne een einde aan de grote industriële wijngaarden in Kazachstan. In de late periode van de Sovjet-Unie had Kazachstan ongeveer 27.000 hectaren aan wijngaarden. Tegenwoordig is dat aantal de helft.

Het klimaat en de bodem in Kazachstan

Kazachstan is een land dat omringd is door andere landen en heeft een continentaal landklimaat. Het land kent warme en droge zomers en de winters zijn er erg koud. Alleen in het zuiden van Kazachstan, tegen de grens met Kirgizstan komt wijnbouw voor. In het zuiden van Kazachstan wordt veel aan fruitteelt gedaan. Het is ook de geboorteplek van de appel. Naast appels is het zuiden ook geschikt voor de teelt van druiven. Net zoals in andere wijnstreken is een rivier ook hier belangrijk voor de vruchtbaarheid van de grond. Voor de wijnbouw in Kazachstan is de rivier de Turgen in het zuiden belangrijk. In het Europese deel van Kazachstan ligt de Kaspische zee. Verder is er in de rest van het land, op een aantal meren na, weinig water.

De rivier de Turgen zorgt voor een vruchtbare grond van rivierklei. Eeuwen geleden was de rivierdelta groot, dat heeft geresulteerd in vruchtbare grond waar druiven goed op kunnen groeien. In combinatie met zand van de woestijn uit het noorden en steen uit de bergen in het zuiden is er een perfecte bodem ontstaan voor de productie van wijn. In het zuiden van Kazachstan is het temperatuurverschil in de zomer tussen dag en nacht erg groot.  Dat is goed voor druivenstokken.

De druiven in Kazachstan

De meeste wijngaarden komen nog uit de tijd dat Kazachstan deel uit maakte van de Sovjet-Unie. Veel van de druiven die nog steeds worden gebruikt in Kazachstan komen van origine uit Georgië, dat ook deel uit maakte van de Sovjet-Unie. Het aantal van 500 verschillende druivensoorten dat ooit is aangeplant, is er niet meer. Tegenwoordig zijn er slechts enkele blauwe- en witte druivensoorten die in grote getale terug te vinden zijn.

In Kazachstan vind je veel druiven die oorspronkelijk uit Georgië komen. Maar ook de bekende druiven, die overal ter wereld terug te vinden zijn, komen in Kazachstan voor. Voor blauwe druiven worden de saperavi, de pinot noir, de kazakh pinor noir, de cabernet franc, de malbec, de auxerrois en de shiraz gebruikt. De witte druiven die in Kazachstan voorkomen zijn de rkatsiteli, de kazakh riesling, de reguliere riesling, de kuldzhinskii, de gulja en de chardonnay.

Kazachse wijn

Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in het begin van de jaren negentig was er weinig van de Kazachse wijntraditie over. Tegenwoordig wordt er nog steeds veel bulkwijn gemaakt in Kazachstan, maar er zijn ook een aantal wijngaarden die kwaliteitswijnen produceren. Alle Kazachse wijnhuizen zijn na de onafhankelijkheid van Kazachstan (her)opgezet. Bachus, Winnac, Issyk, Turguen en Arba zijn de drie grootste producenten van kwaliteitswijn in Kazachstan. Alle wijn word in de Assa Vallei gemaakt in het zuiden.

Issyk is het grootste wijnhuis van Kazachstan. 80% van de wijn uit Kazachstan komt van hun wijngaarden. Bacchus is de oudste producent van alcohol op basis van druiven. Naast wijn maken zij meer alcoholische dranken, waardoor zij het grootste alcoholbedrijf van Kazachstan zijn. Kazachstan kent geen systeem van appellations zoals in Frankrijk of andere wijnlanden. Ook kent Kazachstan geen officiële instantie die keurmerken voor biologisch eten, drinken en wijn beoordeeld.

De Kazach Zeinulla Kakimzhanov zag in Europa hoe de wijnindustrie werkte en besloot samen met Europese investeerders een groot wijnbedrijf op te zetten in Kazachstan. In het dorp Karakemer bij Almaty kochten ze 70 hectare vervallen grond. Met druivenstokken, wijnmakers en investeringen uit Europa konden in 2006 de oude wijngaarden opnieuw in gebruik worden genomen. Na jaren experimenteren kon het toonaangevende wijnhuis Arba Wine ook daadwerkelijk kwaliteitswijn produceren.

Assa Valley 

De meeste rode en witte wijn van Kazachstan komen uit de Assa Valley, de grooste wijnstreek van het land. De Assa Valley ligt in het zuiden van Kazachstan, ten oosten van de grootste stad van het land: Almaty. De vallei zelf ligt op minimaal 1.000 meter tot 2.500 meter hoogte en maakt onderdeel uit van de uitlopers van de Himalaya. De rivier de Turgen is gevormd door smeltwater vanuit de gletsjers uit de Ile Alatau, een nationaal park in Kazachstan.

Eten en drinken in Kazachstan

Kazachstan is een mix van de Russische keuken gecombineerd met gerechten die in moslimlanden populair zijn. Het eten is niet zo verfijnd zoals de Italiaanse of Franse keuken. De Kazachse keuken bestaat vooral uit calorierijk en vet eten. Kazachstan is van origine een land dat uit nomaden bestaat en de winters zijn er streng. In Kazachstan wordt veel vlees, aardappel, rijst en pasta (noedels) gegeten. Vlees komt van verschillende dieren. Met name rund, schaap, paard en kameel. Dit wordt vaak als stoofschotel gegeten en met aardappel, rijst en pasta (noedels) gegeten. Veelal wordt er door de bevolking bij het eten thee gedronken in combinatie met zoute paarden- of kamelenmelk. De laatste jaren neemt wijn bij het eten toe. In de steden Nur-Sultan en Almaty komt is dit gebruikelijk.

Ben je op zoek naar kleine flessen wijn?

Wil je nog meer genieten van kleine flessen wijn en eten? Volg ons op Facebook of Instagram! Op Instagram houden we je op de hoogte over alles van Halfes en geven je inspiratie om nog meer te genieten!