Pinot noir: de blauwe druif waar ze Champagne van maken
Van origine komt deze blauwe druif uit de Franse wijnstreek de Bourgogne. Om precies te zijn komt de druivensoort uit de Côte de Nuits, waar de druif al sinds het begin van de jaartelling aangeplant is. De Romeinen maakten al wijn van de pinot noirdruiven. De druif is voornamelijk in Franrijk aangeplant en ze is de koningin van de Bourgogne. Het grote nadeel van de pinot noir is is dat ze erg gevoelig is voor ziektes en rot. Dit komt doordat de druif een dunne schil heeft en daardoor minder ‘verdediging’ heeft voor aspecten van buitenaf. De compactheid van de vruchten is een extra factor waardoor de druiven kwetsbaar zijn. Niet alleen ziektes, maar ook regen, wind, vorst en veel zon zijn schadelijk voor de pinot noirdruiven. Van de pinot noir kan goed een blanc de noir worden gemaakt. Dit is een witte wijn gemaakt van blauwe druiven.
Waar komt Franse wijn van de pinot noir vandaan?
De druif groeit in wijnstreken waar het niet extreem warm weer is en waar het geregeld regent. Wijnboeren moeten voor het maken van een wijn van pinot noir of spätburgunder waakzaam zijn en goed getraind om niet veel druiven te verliezen in de wijngaard. De druif komt op grote schaal in Europa voor. Naast de Bourgogne is ze in meer Franse wijnstreken erg populair. De pinot noir is bijvoorbeeld veel aangeplant in Franse wijnstreken de Alsace en Champagne. In de Champagne, de wijnstreek die bekend staat om haar mousserende witte wijn, is 38% van de wijngaarden beplant met pinot noir druiven. Ook wordt in Spanje veel mousserende cava in Catalonië gemaakt van de pinot noir.
Wereldwijd zijn er ongeveer 100.000 hectare met pinot noir aangeplant. Daarmee is het de 10de meest aangeplante druif ter wereld. Naast Frankrijk komt de pinot noir ook voor in Noord-Italië, Zwitserland, Oostenrijk, Moldavië, Slowakije, de Verenigde Staten en Duitsland voor. In Duitsland is het de meest aangeplante blauwe druif. Duitsland is met haar spätburgunder het derde land gerekend in productie van de blauwe druif. De Verenigde Staten staan op nummer twee en Frankrijk op nummer één. Overal ter wereld maken ze droge rode wijnen met milde tannine van deze druiven.
Waar komen de Duitse rode wijnen van spätbrugunder vandaan?
Spätburgunder is de Duitse naam van de pinot noir. Het is de populairste blauwe druif van Duitsland. Duitsland is goed voor ongeveer 14% van de totale productie van spätbrugunder. In Duitsland is de spätburgunder voor rode wijn wat de riesling is voor witte wijn: wijnen van goede kwaliteit. Zeker sinds de verjonging van de Duitse wijnmakers is de kwaliteit van alle wijn in Duitsland toegenomen. In Duitsland zijn er ongeveer 12.000 hectare spätburgunder aangeplant en dit aantal groeit. De helft van de wijngaarden ligt in Baden. De spätburgunder is erg veel aangeplant in de kleine Duitse wijnstreek de Ahr. Hier maken ze niet alleen normale rode wijnen van de spätburgunderdruiven, maar ook mousserende rode wijnen!
De andere helft is verspreid over de andere Duitse wijnstreken waaronder Rheinhessen. Als sinds 884 komt de spätburgunder voor in Duitsland. De eerste wijnranken werden rond de Bodensee op de grens met Zwitserland aangeplant. In de Middeleeuwen verspreidde de druif zich in de Duitse wijnstreken Ahr, Pfalz en Rheingau. In Duitsland en de andere wijnlanden waar wijn van pinot noir wordt gemaakt zijn de wijnen monocépages. Dit zijn wijnen van alleen van maar één druivensoort. Onze Mertz Spätburgunder is een Duitse rode wijn uit de wijnstreek Rheinhessen, in de buurt van de stad Frankfurt.
Pinot noir in de Verenigde Staten van Amerika
Naast Europa is de druif ook in de Nieuwe Wijnwereld aangeplant. Zo komt de pinot noir voor in Australië, Nieuw-Zeeland en Chili. De Verenigde Staten zijn de tweede producent van wijn van de pinot noirdruif met 26.000 hectare. De pinot noir is vooral aangeplant in de staat Californië. In Californië is het de derde meest aangeplante druif met ongeveer 17.000 hectare. De tweede Amerikaanse wijnstreek waar van de pinot noirdruif wijn wordt gemaakt is Oregon. In Oregon is de pinot noir belangrijker dan in Californië. In Oregon is 60% van de wijngaarden voor de pinot noir. Beide staten liggen aan de Westkust onder elkaar. De pinot noir is rond 2004/2006 populairder geworden door de film Sideways. In de film werd wijn van de pinot noirdruif in een goed daglicht gezet, in tegenstelling tot wijn van de merlotdruif. Dit resulteerde in een stijging van 16% voor de pinot noir tegenover een daling van 2% van de merlot.
Hoe smaakt wijn van de Duitse spätburgunder & Franse pinot noir?
De grondsoort is erg belangrijk voor de smaak van de wijn. Omdat de pinot noir in een aantal verschillende grondsoorten is aangeplant met verschillende klimaten en microklimaten is de smaak altijd net anders. Dit wordt versterkt door de verschillende maakmethodes om wijn te maken. Elke oenologenopleiding (wijnmakersopleiding) heeft haar eigen methode en doceert het de studenten op hun eigen unieke manier. Een wijn van pinot noir uit de Bourgogne heeft net zoals Duitse spätburgunders en Amerikaanse pinot noirs veel tonen van fruit. Denk aan kersen, bosvruchten en soms aardbeien. Maar ik de Franse wijnstreek de Bourgogne zitten er veel aardse tonen en meer tannine in de wijn omdat het vaak op hout wordt gerijpt. In Duitsland worden spätburgunders minder vaak op houtgerijpt, wat voor meer frisse en fruitige tonen zorgt. In de Verenigde Staten daarentegen hebben de pinot noirs meer vanilletonen.
De manier hoe wijn wordt gemaakt is erg belangrijk voor de uiteindelijke smaak in de wijn. Door de fruittonen is het bij een pinot noir goed mogelijk om er een blanc de noir van de te maken. Een witte wijn van blauwe druiven. Dit is praktisch voor wanneer er zoals in de Champagne of in Catalonië een mousserende wijn van de pinot noir wil maken. De prik in mousserende wijn zoals Champagne komt doordat de wijn nog een extra vergisting krijgt met extra suiker en gist. Het mengsel van suiker en gist wordt de liqueur de tirage genoemd. Het suiker en de gist vormen samen de prik in de wijn. Over het algemeen heeft pinot noir minder tannine dan bijvoorbeeld een wijn van cabernet sauvignon. Dit komt door de dunnere schil van de pinot noir. Juist in de schil zit de tannine.
Wijn & spijs met de spätburgunder & pinot noir: welk gerecht past goed bij deze rode wijn?
Verschillende soorten wijn van dezelfde druif biedt ook een groot scala aan gerechten die met de pinot noir gecombineerd kunnen worden. Bij een mousserende wijn van pinot noir zoals Champagne passen oesters en andere zeevruchten erg goed. De frisse tonen in de Champagne zijn een goede tegenhanger voor de zilte smaak van de oesters. Een jonge rode wijn van pinot noir past goed bij gerechten met vlees. Een stoofgerecht zoals een Franse boeuf bourguignonne is een gerecht dat oorspronkelijk wordt gemaakt met rundvlees en pinot noir. Naast stoofgerechten past de wijn ook goed bij gebraden eend. In zowel Centraal-Europa als Frankrijk en de Verenigde Staten staat deze combinatie op het menu van veel restaurants. Ander gevogelte en ook wild zijn uitstekende gerechten bij een houtgerijpte pinot noir.
De aardse tonen die vaak in Franse (en soms Duitse) pinot noirs zit past goed bij gerechten waarin aardse tonen verwerkt zijn. Aardse tonen zijn in eten goed terug te vinden in paddenstoelen zoals champignons, maar ook in truffel. Een risotto of een paddenstoelenragout zijn goede wijn en spijscombinaties voor bij de pinot noir. Een Duitse spätburgunder in een kleine fles van 375ml is onze Mertz Spätburgunder. Deze Duitse spätburgunder is een unieke in haar soort. De Mertz Spätburgunder rijpt namelijk op Duitse eikenhouten vaten van meer dan honderd jaar oud! Niet alleen de leeftijd van deze wijnvaten is uniek, de meeste Duitse rode wijnen worden niet gerijpt op hout.
Ben je op zoek naar kleine flessen wijn van de pinot noir?
Bronnen:
- Duitse Wijn: Spätburgunder. Informatiebureau voor Duitse Wijn.