Geplaatst op

Oostenrijkse wijn: weer populair na een debacle

Wachau Oostenrijk wijngaarden bergen kerk

Wijn uit Oostenrijk: gastronomische witte en rode wijnen van unieke druivensoorten

Wachau Oostenrijk wijngaarden bergen kerkOostenrijkse wijnen zijn vooral witte wijnen van de grüner veltliner en rode wijnen van de sankt laurent en de zweigelt. Tegenwoordig zijn Oostenrijkse wijnen op wijnkaarten in restaurants overal ter wereld te vinden. De wijnen zijn gastronomisch breed inzetbaar. Maar dat wijnen uit Oostenrijk weer populair zijn lag lange tijd niet voor de hand. 
 
In het jaar voor onze huidige jaartelling, 1 voor Christus, zijn de Romeinen al met het verbouwen van de eerste wijnen in het zuiden van Oostenrijk begonnen. Ten noorden van de Alpen werd echter weinig verbouwd, het werd in 276 zelfs verboden door de Romeinse keizer Probus. Nadat het gebied uit handen van het Romeinse Rijk viel, werden de wijngaarden verwoest door nomaden.
 
Tot de vroege 12e eeuw kreeg de wijnbouw niet veel voet aan stuk meer in Oostenrijk, tot de orde van de Cisterciënzers de wijncultuur van Zuid-Duitse streken meenam naar de omgeving van de Donau. Nog tot in de 19e eeuw bleven wijnboeren onder bestuur van het geloof. De kerk introduceerde beperkingen en schafte deze ook weer af. Pas in 1907 kwam er een eerste wijnwet, waardoor de wijnbouw voor het eerst door de staat gecontroleerd werd. De Wereldoorlogen beschadigden de wijngaarden, maar Oostenrijk herpakte zichzelf snel. Tussen 1950 en 1980 werd de wijnbouw steeds meer gemechaniseerd. Het succes daarvan duurde echter maar kort.

Het grote Oostenrijkse wijnschandaal

In 1985 stortte de Oostenrijkse wijnmarkt in. Een heus ‘wijnschandaal’ voltrok zich wanneer duidelijk werd dat wijnen handmatig zoeter werden gemaakt. De wijnexport daalde hierna bijna tot een nulpunt. Nieuwe wetten werden in het leven geroepen om meer grip te krijgen op de wijnproductie. Tien jaar na het schandaal voegde Oostenrijk zich bij de Europese Unie en werden de wijnwetten daarop aangepast. De schade was zo goed als hersteld. Nu behoort Oostenrijk tot ‘de grote namen’ en kunnen we niet meer zonder de friszure grüner veltliner, de welschriesling en de in Oostenrijk gecreëerde zweigelt.
 

De druiven die gebruikt worden voor Oostenrijkse witte wijnen

Opvallend aan de bovengenoemde wijnen is dat het, op de zweigelt na, allemaal witte wijnen zijn. Dat is niet vreemd, want iets meer dan 80% van alle wijnen die in Oostenrijk gemaakt worden is wit. De beroemdste wijn uit Oostenrijk is de grüner veltliner. De meeste druivenranken hiervan groeien in Niederösterreich. Ook de unieke welschriesling uit Oostenrijk ontvangt veel positieve recensies. De roter veltliner, waarvan de schil een rode gloed heeft is steeds meer op Oostenrijkse wijngaarden te vinden. De Oostenrijkse riesling komt vooral rondom de Donau het beste tot zijn recht. De witte druivensoorten de furmint, de muskateller, de müller-thurgau en de scheurebe zijn eveneens veel terug te vinden op wijngaarden in Oostenrijkse wijnstreken.
 
 

De rode wijnen uit Oostenrijk

De zweigelt is, samen met de blaufrankisch, een populaire rode druif. Het is een soepele wijn die in 1922 in Oostenrijk zelf voor het eerst gemaakt werd door Friedrich Zweigelt. Deze man heeft zich na het creëren van de zweigelt erg impopulair gemaakt door zijn fortuin in te zetten om de Nazi’s te helpen. De zweigelt werd dan ook veel gedronken door Nazi’s van het eerste uur. Meer over het verleden van deze Oostenrijkse blauwe druif vind je over het blog over de zweigelt. Naast deze twee populaire druiven hebben ze in Oostenrijk meer blauwe druiven die zijn aangeplant: de sankt laurent, de portugieser en de bekende druivensoorten zoals de cabernet sauvignon en de pinot noir.
 
 

Oostenrijkse wijnstreken: vier klimaten die samenkomen

De warme mediterraanse lucht botst in Oostenrijk met de kou die uit het noorden naar het land trekt. Droge, binnenlandse lucht komt uit het oosten en botsen wederom in Oostenrijk met de regenwolken die vanaf de Atlantische Oceaan over Frankrijk en Zwitserland getrokken zijn. Het is dus moeilijk om Oostenrijk met één klimaat te typeren. In de wijnstreken, die eigenlijk alleen in het oosten van het land zitten, is het droog. De zomers zijn warm, in de herfst keert de kou weer terug. Het aanleggen van wijngaarden in het westen van het land is door de ligging van de Alpen nooit een succes geweest. De wijngaarden in het oosten zijn onder te verdelen in vier streken, met elk hun eigen microklimaat: Niederösterreich, Burgenland, Steiermark en Wenen. Naast deze vier streken is Oostenrijk bezig met het onderverdelen van de wijnen in een DAC-systeem, een specifiekere, geografische verdeling van wijnstreken.
 

Wijnregio Niederösterreich

In het noordoosten van Oostenrijk zorgt de Donau een vruchtbare grond. Ze is de grootste Oostenrijkse wijnstreek met ruim 28.000 hectare. De streek is echter nog verder onderverdeeld in onder andere het beroemde Weinviertel. Vooral witte wijnen uit deze streek worden gekenmerkt als authentiek en rustiek. Ze zijn zeer geschikt om bij iedere ‘gewone’ maaltijd te serveren. De grüner veltliner uit het Weinviertel is peperig en scherp. Deze beroemde wijn is de eerste wijn die in het huidige DAC-systeem opgenomen werd.
 

Wein aus Wien

Een (hoofd)stad met zoveel druivenranken vind je nergens ter wereld. In en om de stad zijn 637 hectare aan wijngaard te vinden. Vooral ten noorden van de Donau, de rivier die het centrum doorkruist, zijn de meeste wijngaarden te vinden. Een deel van deze wijngaarden liggen op terrassen op het niveau van de oude Donau, waardoor de bodem erg gevarieerd is. De leembodem is erg rijk aan kwarts en levert elegante druiven. Drink de wijn bij een Heurigen in Wenen zelf en geniet van het uitzicht over de stad. De Heurigen zijn kleine restaurants bij de wijngaarden zelf. Veel van de Heurigen zijn familiebedrijven waarbij gekookt wordt met de lokale producten.
 

Wijngebied Burgenland

Het Burgenland is een smalle streek langs de oostgrens van Oostenrijk, tegen Hongarije aan. In deze streek ligt het Neusiedlermeer. De bodem is hier rijk aan leem en leisteen en de lucht is vochtig. In het kleine gebied ten oosten van het Neusiedlermeer groeit de Oostenrijkse zweigelt erg goed. De blauwe druif overheerst in dit gebied dan ook de wijngaarden. Deze wijnstreek dicht bij de hoofdstad Wenen heeft 13.100 hectare aan wijngaarden.
 

Wijnstreek Steiermark

Deze streek heeft een uniek klimaat in vergelijking met de andere drie streken. De gehele regio heeft meer bergen en een mediterraner klimaat. Daarnaast is de bodem opgebouwd uit vulkanisch gesteente, waardoor de wijnen een hoge mineraliteit hebben. Vooral de sauvignon blanc en de traminerwijnen uit deze streek zijn mede door de hoge mineraliteit erg beroemd. De wijngaarden bestaan uit 4.600 hectare.
 
 

Wijnstijlen voor Oostenrijkse wijn

Op veel wijnflessen die in Oostenrijk geproduceerd worden is af te lezen hoe zoet de wijn zal zijn. Dit is onderverdeeld in de volgende gradaties: extra trocken – trocken – halbtrocken – lieblich – suß. In de eerstgenoemde gradatie zit maximaal 4 gram suiker, in de laatste meer dan 45 gram. Wijnen in Oostenrijk worden daarnaast ingedeeld op ‘KMW’, een indicatie van de hoeveelheid suiker die in de most zit. Most is de benaming voor het eerste sap, wat al geperst is maar nog niet gegist. Deze wijnen behoren tot de Prädikatswein, de hoogste classificatie van Oostenrijkse wijnen. Het is bij deze wijnen niet toegestaan om handmatig suiker toe te voegen in het gistingsproces. Beroemde classificaties van de Prädikatswein zijn bijvoorbeeld Spätlese en Auslese. De eerste moet voldoen aan ten minste 20ºKMW, de tweede aan 21ºKMW. Alles over de verschillende soorten dessertwijnen lees je hier.
 

Sekt: mousserende witte wijn

De grote onbenoemde in deze blog tot nu toe is de sektwijn. Sekt is de term die gebruikt wordt voor Duitse en Oostenrijkse mousserende wijn. Sekt moet voldoen aan een aantal eisen, waaronder het verplichte fermentatieproces. Zoals bij veel mousserende wijnen het geval is, moeten sektwijnen fermenteren op de fles. De mousserende wijn is zo populair in Oostenrijk dat er een heuse jaarlijkse Sektdag is. Op 22 oktober openen wijngaarden en wijnkelders hun deuren om feestelijk het Sektseizoen te openen.

 

Wijn & spijs met de Oostenrijkse keuken: Grüner Veltliner & Schnitzel

De overdadige hoeveelheid zoete wijn die geproduceerd wordt past bij de Oostenrijkse keuken. Oostenrijkers zijn erg goed in het maken van nagerechten, Mehlspeisen. De warme keuken is veelzijdig. Overdag wordt vaak al warm gegeten en zowel vlees als vis wordt veel geserveerd. De term ‘boerenkeuken’ is erg passend. Welke wijn hier goed bij past, verschilt veel per wijn. Jonge wijn, Heuriger, wordt vaak al bij de wijngaard zelf uitgeschonken. De wijnboer serveert in zijn Heurigen de jonge wijn met bijpassende gerechten, vaak geweldige wijn- & spijs combinaties. Op deze manier wordt het beste eten bij de wijn geserveerd.
 
Oostenrijk is natuurlijk het land van de Wiener Schnitzel. Een gepaneerd stuk kalfsvlees dat in veel olie gebakken wordt. De krokante buitenkant van de schnitzel en het zachte kalfsvlees binnenin is een goed en stevig gerecht dat helemaal perfect smaakt met een beetje citroensap over het vlees heen. Een stevig gerecht, waar toch een witte wijn het beste bij past. Voor het echte ‘Oostenrijkgevoel’ drink je bij een schnitzel een witte wijn van de grüner veltliner. Maar andere Oostenrijkse witte wijnen passen eveneens perfect bij een goede schnitzel. Zeker met een aardappelsalade smaakt deze combinatie perfect.
 
Oostenrijkse rode wijn past perfect bij het typische wintergerecht van Midden-Europa: goulash. In veel landen is het een bekend gerecht dat gemaakt wordt met paprika, ui en rundvlees. Een stevige rode wijn van blaufränkrisch of zweigelt gaat heel goed samen. De licht zure en frisse tonen van tomaat en de runderbouillon gecombineerd met de eiwitten in het vlees gaan goed samen met de stevige rode wijnen.

 

Wil je nog meer genieten van kleine flessen wijn en eten? Volg ons op Instagram! Op Instagram houden we je op de hoogte over alles van Halfes en geven je inspiratie om nog meer te genieten!

Heb je zin in een goed glas wijn? Bij ons koop je de lekkerste kleine flessen wijn!