Port: de wijn voor bij kaas of het toetje

Nederland is echt een portland. Port is een zoete en versterkte wijn uit Portugal en wordt soms als dessertwijn gebruikt. Port past perfect bij kaas of een toetje. Dat doen ze ook in Portugal, maar daar drinken ze het juist ook bij het gewone avondeten. In Nederland wordt 12 procent van de geproduceerde port gedronken. Port komt uit de Dourovallei. De Douro is de rivier die ontspringt in Spanje en uitkomt in Porto. De naam is ontstaan uit de twee woorden ‘de ouro’, wat ‘van goud’ betekent. De wijnen die ze maken zijn de naam Douro zeker waard. De smaak van port is “van goud”. Vol van smaak, met een vleugje vanille en karamel.

De Dourovallei: de bekendste wijnstreek van Portugal

Port komt uit de Dourovallei. Dit is de rivier die ontspringt in Spanje en uitkomt in Porto. De naam is ontstaan uit de twee woorden ‘de ouro’, wat ‘van goud’ betekent. De wijnen die ze maken zijn ook zeker van goud. Goud is de smaak van port zeker. Vol van smaak, met een vleugje vanille en karamel. Het is de eerste afgebakende wijnstreek met kwaliteitskeurmerk in de wereld. Toen de Portugese overheid na de verwoestende aardbeving van 1755 in Lissabon geld nodig had, gingen ze op zoek naar een goede manier om dat geld te vergaren.

Wijn was het product dat het meeste geld zou opbrengen. Naast de afkomst stelden de Portugezen het productieproces en ook de druivensoorten vast. De Douro met haar portwijnen kreeg dit keurmerk om zo de verkopen te kunnen volgen en ook geen belastinggeld mis te lopen. Om dit goed te controleren werden porthuizen die wilden exporteren verplicht zich te vestigen in Vila Nova de Gaia, de stad die tegenover Porto ligt.

De nieuwe status van port werkte en zo werd het de meest verkochte wijn wereldwijd in die periode. Veel van de port ging naar het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Nog steeds zijn wij met de Britten, Fransen, Denen en Portugezen de grootste portdrinkers. Sinds 1986, toen Portugal net lid was van de Europese Unie, hoeft port niet meer uit Vila Nova de Gaia te komen. Tegenwoordig mag het ook vanuit de Douro zelf worden geëxporteerd. Dan is het een Douro Port en krijgt het een extra label.

Hoe wordt port gemaakt?

Port wordt op dezelfde manier gemaakt als normale wijn. De druiven worden geplukt, geperst en het sap wordt gefermenteerd. Tijdens de fermentatie wordt de suiker omgezet in alcohol. Anders dan bij normale wijn die dan gaat rijpen, wordt er bij port eerst sterke alcohol toegevoegd. Bij goedkope port wordt brandewijn toegevoegd en bij duurdere port cognac. Door het toevoegen van de sterke drank stopt de fermentatie. De suiker blijft in het druivensap zitten en de cognac zorgt voor extra alcohol in het druivensap. Hierna wordt de wijn net zoals reguliere wijn gerijpt.

Van welke druivensoorten wordt port gemaakt?

Voor port worden typisch Portugese druivensoorten gebruikt. De druivenrassen die gebruikt worden zijn: touriga nacional, tinta roriz (tempranillo), tinta barroca, touriga franca, tinta amarela en tinta cão gebruikt. Voor witte port wordt malvasia fina, viosinho, donzelhino, gouveio en rabigato gebruikt. Voor rode port wordt er een combinatie gemaakt van de verschillende blauwe druiven en voor witte port een blend van de witte druiven.

Welke verschillende soorten port zijn er?

Er zijn een paar verschillende soorten port: rood, wit en rosé. Rode port is de meest bekende en kun je verdelen in twee groepen: de ruby en de tawny. Het verschil tussen ruby en tawny? De leeftijd: tawny port heeft vaak langer in vaten eikenhouten vaten gelegen dan ruby. Daarnaast is ruby port nooit een blend, maar altijd uit één oogstjaar. Een tawny daarentegen kan een blend zijn, een combinatie van meerdere oogstjaren. Ruby’s rijpen verder op fles, tawny’s niet. Zij worden ook gefilterd voordat ze de fles in gaan.

Van witte port en rosé (pink) worden geen vintages, LBV’s of speciale oogsten gemaakt. Dit zijn vaak standards en zijn 2 à 3 jaar oud. Witte en pink port wordt in Portugal vaak gebruikt voor in cocktails.

Tawny port

Een standaard port die minimaal 2 jaar heeft gerijpt op vat, kan van verschillende druiven zijn en kan uit verschillende jaren komen.

Ruby port

Altijd een jonge port die bestaat van een mix van druiven uit hetzelfde jaar; een single blend.

LBV Port – Late Bottled Vintage

Een LBV is een port die 4 tot 6 jaar op vat heeft gelegen en daarna amper verder rijpt op de fles. Ze moet jong worden gedronken.

Colheita port

Een port die gemaakt wordt uit één oogst, net zoals bij normale wijn. Wordt pas na een aantal jaren verkocht.

Vintage port

Vintageport heeft minimaal 2 jaar op vat gelegen en rijpt verder op de fles. Kan jaren bewaard worden en is voor sommige mensen een collectersitem. Het IVDP (het Portinstituut) roept een vintagejaar uit als 50% van de quinta’s een waardige vintage heeft gemaakt.

10 years, 20 years, 30 years… 100 years

Een blend van verschillende oogsten die samen het gemiddelde jaartal hebben dat op de fles staat.

Meer over Portugal en de Dourovallei vind je in onze andere blogs.

Bronnen:

• Prates, J. (2019). Soul Wines Presentation, Vila Real, October 2019. Nervir, Vila Real.
• Wines of Portugal, (n.d.), website: http://www.winesofportugal.com/

Onze infographic mag gebruikt worden in combinatie met een vermelding van onze naam en een directe link naar onze website.