Geplaatst op

De geschiedenis van wijn: hoe oud is wijn en waar komt het vandaan?

Kleine fles spaanse witte wijn treixadura

De geschiedenis van wijn: alles over de historie achter je wijnglas!

In de bijbel, in kunst of oude verhalen: overal is er wijn! Maar sinds wanneer komt het overal voor? Waar wijn vandaan komt is lastig. Maar wat was de reis van wijn geweest door de geschiedenis heen?

Waar het ooit begin: Georgië en Armenië

Wijnbouw begon ongeveer 8500 jaar voor Christus in de Kaukasus, het gebied dat nu Georgië en Armenië is. In de eeuwen erna heeft de wijnbouw zich verspreid naar het Midden-Oosten rondom de Nijldelta, Mesopotamië en Griekenland. Rond 1000 voor Christus  kregen ook het huidige Spanje, Portugal, het zuiden van Frankrijk en Italië de smaak te pakken.

Wijn en de Romeinen

Tijdens het Romeinse Rijk heeft de verspreiding van wijn een toevlucht genomen. Door hun grote rijk nam het aantal plekken waar wijn werd verbouwd en gedronken toe. De Romeinen stichtten hun eigen handelscentra voor wijn in de veroverde gebieden zoals Nederland en Duitsland. De Romeinen waren ook de eerste die wijnen onderscheidden door namen te geven aan de verschillende soorten. Omdat de kennis van het wijnmaken nog niet uitgebreid was werd er vaak nog het een en ander aan de drank toegevoegd, zoals kruiden of honing. Wijn waren vroeger veel zoeter dan tegenwoordig!

Het Romeinse Rijk bestond inmiddels niet meer, maar in de middeleeuwen verfijnden de monniken de kunst van het wijnmaken. Karel de Grote was zo’n fan van wijn dat de verspreiding van de wijnbouw in Duitsland en Frankrijk een warm hart toedroeg door het bouwen van kloosters. Kennis over wijn kon zo ontwikkeld worden. Wijngaarden werden onderhouden en uitgebreid door de monniken.

De Middeleeuwen: de wijnhandel begon!

De wijnhandel nam toe. Vanaf het einde van de Middeleeuwen gingen ook de Hollanders en de Engelsen zich bezig houden met deze handel. In delen van Europa waar geen wijn verbouwd kon worden, konden ze het nu wel drinken. Doordat wijn een herkomst had, ging dit ook een rol spelen. Gebieden werden afgebakend, werden enkele druivensoorten kenmerkend voor bepaalde streken. Eigenlijk de voorloper van de beschermde oorsprongsbenaming (BOB) of beschermde geografische aanduiding (BGA). Een paar eeuwen later werd de wijn bewaard in goed afsluitbare flessen. Dit was goed voor de levensduur van de wijn. Deze manier van bottelen werd ook steeds goedkoper. Ook kwam men ook tot de ontdekking hoe je champagne kan maken. Dit komt door de tweede gisting die in de fles plaatsvindt.

Wijnbouw in Nederland

Nederlandse wijngaardAl in de tijd van de Romeinen werd er in Nederland wijn verbouwd. Er is een beschrijving van wijngaarden in de buurt van Maastricht. Tot halverwege de 16de eeuw werd er in Limburg aan wijnbouw gedaan. Deze nam echter ook rond deze periode af vanwege een kleine ijstijd. Napoleon Bonaparte ging omstreeks 1800 hoge belastingen heffen op niet-Franse wijnen. Hij wilde dat er in zijn Frankrijk enkel nog Franse wijnen werden gedronken. Een groot deel van de wijngaarden in België en Nederland liet hij rooien. Tot vlak na de Tweede Wereldoorlog werd er in Limburg aan commerciële wijnbouw gedaan. In ons blog over Nederlandse wijnbouw lees je meer over wijn in Nederland.

In de 19e eeuw wordt Europa echter geteisterd door plagen die de druivenplant aantast. Boeren vertrokken naar andere gebieden waar nog amper wijnbouw was, zoals Rioja, of gebieden en druivensoorten werden vervangen en opnieuw aangeplant. Dit had een grote impact op de Europese wijnindustrie. Door deze plagen worden vandaag de dag nog steeds Amerikaanse onderstokken gebruikt in de wijngaarden omdat deze resistent zijn tegen sommige plagen. Daarentegen wordt het maken van wijn professioneler door preciezere techniek en industrialisering. Tegelijkertijd komt de wijnindustrie van de “nieuwe wereld” steeds meer op in de 19e eeuw, maar er is pas echt sprake van aansluiting op de Europese markt sinds eind vorige eeuw.

Rosé: een jonge wijn!

De professionalisering vindt je ook terug in de beschermde herkomstgebieden die sinds de 20e eeuw bestaan. Wijn wordt op steeds grotere schaal geproduceerd en daarmee wordt het productieproces steeds beter en nauwkeuriger. Andere technieken deden haar intreden: rosé ontstond door de contacttijd met sap en schil na het persen in te korten. Er kwamen varianten van druiven bij die beter bestand waren tegen koude gebieden, zoals de johanniter. Opslag en temperatuurcontrole speelden een grote rol om de kwaliteit van wijn beter te maken.

Niet alleen de wijn is veranderd in de tijd, ook de fles werd anders. Maar ook hoe we naar wijn zijn gaan kijken. Net zoals alles, blijft wijn altijd veranderen.