Geplaatst op

Wijnstreek Champagne: het wijnparadijs voor liefhebbers bubbels

De wijnstreek van mousserende wijnen: Champagne

In het noorden van Frankrijk, grenzend aan België, ligt de wijnstreek Champagne. Dit is de enige streek in heel de Europese Unie die Champagnewijnen mag produceren. In 1927 werd de regio Champagne officieel benoemd tot AOC. Dat betekent dat de enige echte Champagne bij wet alleen uit deze regio mag komen. Alle soorten bubbels die van buiten Champagne komen heten bijvoorbeeld crément, cava, prosecco of sekt. Er is binnen de EU maar één uitzondering; het dorpje Champagne in Zwitserland. Tot grote irritatie van de Fransen.

Maar terug naar de Fransen. Deze streek Champagne produceert de wereldberoemde mousserende witte wijnen die je inzet bij iedere feestelijke aangelegenheid. Het is de drank die met Oud & Nieuw wordt gedronken. De oorlogspremier van het Verenigd Koninkrijk was zo verzot op Champagne dat hij de complete vintage oogst van 1939 van het champagnehuis Pol Roger opkocht.

De bodem van de Champagne

De wijnregio Champagne ligt ten oosten van de Franse hoofdstad Parijs. Rond de twee steden Reims en Epernay speelt de productie van de mousserende wijn zich af. Het merendeel van de wijnboeren in de Champagne maakt zelf geen mousserende wijn. Zij verkopen hun oogst door aan grote wijnbedrijven die er wijn van maken, zoals het bekende wijnhuis Moët & Chandon. Tegenwoordig maken steeds meer wijnboeren hun eigen bubbels of verenigen zij in kleine coöperaties. Wanneer de wijnboer zelf de druiven verbouwd én er een Champagne van maakt mag er op het label ook de plaats waar het vandaan komt vermeld worden.

In Champagne zijn in 1927 vijf verschillende districten vastgesteld. Er zijn nog een aantal andere onderverdelingen van de streek. Hoewel de districten merendeels overeenkomen wat betreft klimaat en bodem, zijn er een aantal kleine verschillen. Vooral microklimatologisch zijn er verschillen. Zo heeft het ene district meer zonuren, het andere district meer regen, en nog een ander district heeft meer klei in de bodem.

Het klimaat in de wijnstreek

Omdat de wijnstreek Champagne zo noordelijk in Frankrijk ligt, is het klimaat er relatief koel. Er valt veel regen in vergelijking met andere populaire wijnstreken en het vochtgehalte in de lucht is hoog. Daarnaast kan er tot laat in april soms nog (nacht)vorst zijn. In de zomers is het warm en is er erg veel zon. Door het wisselende klimaat kan het een flinke uitdaging zijn om te voorkomen dat de druiven overrijpen, of juist bezwijken aan vocht of schimmels.

De bodem helpt hier op een natuurlijke wijze goed bij. In een miljoenen jaren geschiedenis van deze bodem hebben oceanen, ijstijden, aardbevingen en andere extreme omstandigheden allemaal de revue gepasseerd. Hierdoor is er in de streek Champagne een bodem ontstaan die aan het oppervlak rijk aan kalk is. Kalk is een perfecte bodem voor de klimatologische omstandigheden waar ze in Champagne mee moeten dealen. Kalk kan namelijk overdag de hitte opvangen, en haar ’s nachts weer vrijlaten. Daarnaast is het een poreuze bodem die veel water kan laten weglopen in korte tijd. Zo blijven wortels niet te lang in vocht staan.

De gebruikte druivensoorten voor Champagne

Voor klassieke Champagnewijnen worden drie soorten druiven geteeld. De chardonnay is de belangrijkste witte druif voor Champagne. De pinot noir en de pinot meunier worden daarnaast aangeplant om de Champagne mee te maken. Een kleine opheldering: een witte Champagne wordt ook juist van blauwe druiven gemaakt. Rode wijn houdt haar kleur over aan de schil van de blauwe druif. Zonder schil geven de druiven geen kleurstof af, waardoor de wijn wit blijft.

In de verschillende districten doen verschillende druiven het erg goed. Zo is er rondom de stad Reims veel aandacht voor de pinot noir, die hier erg goed groeit. De chardonnay daarentegen groeit het meest en het best in de Côte des Blancs. Ook de pinot meunier heeft een district waarin de druif het beste groeit, de Vallée de la Marne. Vaak worden de Champagnes gemaakt van een blend van deze drie druiven.

Hoe de bubbels in Champagne komen: méthode traditionelle

Champagne wordt dus gemaakt van de drie bovengenoemde druiven. En dat moet op een hele specifieke manier. Deze methode, ook wel de méthode traditionelle genoemd, wordt in de hele wereld aangehouden om mousserende wijnen te maken. Als een wijn op deze manier wordt gemaakt buiten de regio Champagne maar wel in Frankrijk, is het een crémant-wijn. Deze methode legt precies vast waar een wijn aan moet voldoen om officieel Champagne te zijn, naast het feit dat het dus uit de regio Champagne moet komen. Zo moet er een heel licht mousserende wijn van het vat naar de fles, waarna er nog gist, rietsuikerwijn en eventueel citroenzuur wordt toegevoegd. Door deze combinatie aan ingrediënten gaat de gisting van de wijn verder op de fles.

De wijn gist dan voor de tweede keer, omdat de wijn al een keer op het vat gegist heeft voordat het de fles in gaat. De tweede gisting moet onder lage temperatuur precies 60 dagen duren. De hals van de fles moet naar beneden liggen en de flessen moeten regelmatig om hun as gedraaid worden. Het bezinksel zakt in de hals, en om dat uit de fles te krijgen wordt de Champagne bevroren. De drank zet uit, waardoor het bezinksel uit de fles komt.

Daarna wordt de fles aangevuld met mousserende wijn en soms zelfs nog wat extra rietsuikerwijn. Het product wat hierna overblijft, is de Champagne. Dan zijn de wijnboeren echter nog niet klaar. Als de kurk op de fles zit, moet er goed in de gaten gehouden worden of de wijn niet verder gist. Als er nóg een gisting plaatsvindt, moet de wijn afgekeurd worden. Pas als er aan dit proces voldaan wordt, alle druiven uit de streek komen én het proces zich ook afspeelt in de Champagnestreek, heb je een echte Champagnewijn.

Op wijnreis naar Champagne

De streek Champagne is naast het produceren van wijn druk bezig met het vermaken van toeristen. En dat vinden wij heel vervelend, maar niet heus! Omdat de streek ter hoogte van Parijs ligt, is het goed aan te rijden vanuit Nederland. ’s Ochtends heen, een wijn tour vanaf het middaguur en overnachten op een wijngaard. Er zijn talloze tours die je door de hele streek meenemen en natuurlijk laten proeven van wat je ziet.

Sommige wijnkelders zijn open voor publiek en laten je maar al te graag zien hoe het proces in zijn werk gaat. Kies de juiste tour, en ze laten je ook de Kathedraal van Reims zien (werelderfgoed!). Tijdens een rondleiding op een Champagnehuis leer je alles over het maken van Champagne en over Don Perignon. Dat was de monnik die al in de 17e eeuw begon met het verfijnen van de technieken die tot de méthode traditionelle hebben geleid) en over de verschillen tussen de districten. Vanaf Parijs ben je in anderhalf uur in de streek, met de auto of met de trein. Dan hoef je ook niet meer naar je hotel in Parijs terug te rijden!

Bronnen

  • Champagne.fr, de Franse website over de Champagne en haar wijnen.