Al vanaf jonge leeftijd kijken we in de geschiedenisles naar platen van de oude Grieken. Op een tafel in de hoek staat een grote kruik met wijn. Dat zou goed dezelfde wijn kunnen zijn als de grote favoriet van de 20e eeuwse Sovjet-Unie. In 3000 voor Christus groeide deze ‘roodstam’ rkatsitelidruif al in de kleibodems van Georgië. Niet de bekende druivensoorten zoals de chardonnay of de sauvignon blanc, maar de onbekende rkatsiteli die veel voorkomt in de Kaukasus. Het is waarschijnlijk een van de oudste druiven waarmee al duizenden jaren wijn gemaakt wordt. Maar wat voor druif is de rkatsiteli?

 

Op de hellingen van de Kaukasus, tussen het huidige Rusland en Turkije, waar nu de landen Georgië en Armenië liggen, groeiden de eerste rkatsiteli’s. Vlak voor de druif rijp is voor de oogst, kleurt de stam van de tros rood. Hieraan heeft de druif zijn naam te danken. Als het seizoen droog is, kleurt de schil van de druif zelf ook lichtroze. De druif laat zich pas laat zien en rijpt ook pas eind september, begin oktober. De wijnstok van de druif is erg hard, wat de druivenranken beschermt bij vorst. De druif is gevoelig voor valse meeldauw, een schimmelziekte en gedijt daarom beter aan de droge kant van de Kaukasus. In Oost-Georgië, in de regio Kakheti, groeit de druif daarom erg goed.

 

Op een eeuwenoude manier wordt er wijn gemaakt van de druif. De hele tros wordt geperst en daarna met stam en al in een oud vat (een Qvevri) in de grond gelegd. Daar liggen ze maanden te fermenteren. In de stam van een tros zitten altijd veel tannines, waardoor de wijn ook rijk aan tannines wordt. Door de rode kleur van de stam is het resultaat een oranje-achtige wijn. Vaak wordt na dit rijpingsproces nog doorgewerkt met de wijn, bijvoorbeeld door nogmaals de wijn te gisten, maar dan op de fles. De rkatsiteli wordt dan een mousserende wijn. Dit is echter een moeilijk proces, omdat het natuurlijke alcoholpercentage van de druif relatief hoog ligt. Om diezelfde reden wordt er wel vaak dessertwijn van de druif gemaakt. Er wordt zelfs brandy van de druif gemaakt. Inmiddels wordt de wijn ook door middel van vinificatie gemaakt. Dit is de werkwijze die we kennen van Europese wijnen.

 

Tot op de dag van vandaag is de rkatsiteli erg populair. In alle landen en satellietstaten van de voormalige Sovjet-Unie is deze witte druif terug te vinden. In Kazachstan, maar ook in Bulgarije en Oekraïne is het de druif die het meest aangeplant is en zelfs in New York en China is de druif op wijngaarden te vinden. Op meer dan de helft van de Georgische wijngaarden is de rkatsiteli te vinden. In Georgië zijn er ongeveer 20.000 hectare met deze witte druif aangeplant. In de Sovjet-Unie was de wijn zelfs zo populair dat er meer ruimte werd gemaakt op de wijngaarden om de rkatsiteli te verbouwen. De wijn in de voormalige Sovjet-Unie was echter niet de lekkerste wijn ter wereld. Vanuit hun ideologie was er een massaproductie van simpele wijn. Echter is het tij gekeerd en worden er tegenwoordig hele goede wijnen gemaakt van de rkatsitelidruif. Wijnboeren in landen zoals Kazachstan, Bulgarije en Moldavië zijn, vaak met hulp van Westerse landen, het productieproces van het maken van wijn gaan verbeteren.

 

De wijn en de druif hebben een bijzonder smaakpallet. De druif is zuur en hoog in natuurlijk alcoholpercentage. Daarnaast wordt de wijn in een Qvevri gemaakt met de stam erbij, waardoor er veel tannines in de wijn komen. Om te zorgen dat de balans tussen suiker en zuur goed is, wordt de druif zo laat mogelijk geoogst. Hoe later de druif geoogst wordt, des te meer suiker er in de druif zit. Hiermee wordt bevat de wijn vaak meer suiker en vergist de wijn beter. Hierdoor wordt het alcoholpercentage ook een stuk hoger. In de lichtzure rkatsiteliwijn komen vaak citrusvruchten en fruitige aroma’s naar voren zoals citroen en sinaasappel. Ook zijn honing een en lichte geur van benzine veel voorkomende aroma’s in de witte wijnen van rkatsiteli. Hoe de wijn exact smaakt hangt heel erg van het maken van de wijn af. Wanneer de wijn op traditionele wijze wordt gemaakt zijn de aroma’s zoeter dan wanneer de wijn op moderne ‘Europese’ manier wordt gemaakt.

 

Door de fruittinten van citroen en sinaasappel is de wijn makkelijk te drinken bij veel verschillende gerecht. When it grows together, it goes together geldt ook voor deze onbekende witte druif uit de Kaukasus. Een echte aanrader is om de wijn te combineren met de Georgische keuken, waarin veel varkensvlees en gevogelte voor komt. Het favoriete gerecht van Jozef Stalin, kip Satsivi, kip met een walnotensaus past goed bij elkaar door de combinatie van walnoot en de frisse zuren. Door de citrus-achtige tinten kan de wijn ook probleemloos bij vis, zoals zoetwatervis, geserveerd worden. Na het hoofdgerecht kan de druif als dessertwijn geschonken worden bij fris citroengebak. Later op de avond kan de druif als brandy gedronken worden. Zo kun je met de rkatsiteli de hele avond vullen.

 

Ook soepen, dolma’s (gevulde wijnbladeren) en dumplings, die veel gegeten worden in de Kaukasus, gaan goed samen met de wijnen van deze onbekende witte druif.