Geplaatst op

Nederlandse wijnen: Nederlandse wijnbouw mogelijk door innovatie en klimaatverandering

Nederlandse wijn Gelderland johanniter wijngaard Ludique Halfes kleine fles wijn 375ml

Nederlandse wijn: wijn door innovatie en klimaatverandering

In Nederland drinken we gemiddeld 25 liter wijn per persoon. Eén procent van deze wijn komt uit Nederland, dat zijn twee wijnglazen per persoon. Wijn uit Nederland wordt steeds bekender. Dat is helemaal terecht, want Nederlandse wijn is van hoge kwaliteit. Het aantal flessen dat we maken is nog niet zo groot: gemiddeld iets meer dan 1.000.000 per jaar. Dat is wat een grote wijngaard in Frankrijk maakt. Maar de Nederlandse wijn neemt toe in kwaliteit en kwantiteit  door de klimaatverandering.

Vroeger was Nederland te koud voor wijnbouw. Door de klimaatverandering en de verbeterde druiven is wijnbouw tegenwoordig mogelijk. Het belangrijkste is de toegenomen ervaring van Nederlandse wijnbouwers. Voorheen waren wijnboeren vooral hobbyisten die kleine oplages maakten. Door de professionalisering is er meer aandacht gekomen voor het maakproces van de wijn. Veel Nederlandse wijnboeren experimenteren met druiven, grond, hun wijngaard en het echte maakproces. De wijnboeren gingen de uitdaging aan en dat pakte goed voor hen uit.

Van welke witte druivensoorten wordt er Nederlandse witte wijn gemaakt?

Nederlandse wijn Gelderland johanniter wijngaard LudiqueNederlandse wijn komt soms overeen met Duitse wijn. In Nederland worden druiven gebruikt die ook in Duitsland voorkomen. Veel van de druivensoorten die in Nederland zijn aangeplant zijn hybride druiven. Dit zijn druiven die door veredeling van andere druiven tot stand zijn gekomen. De druiven in Nederland moeten vroeg rijp zijn omdat de winter hier vroeger invalt, in vergelijking met de winters in de typische wijnlanden.

Ook moeten de druiven bestand zijn tegen ziektes zoals meeldauw, een schimmel. Twee derde van de wijn uit ons land is witte wijn. Deze druiven worden gebruikt voor reguliere witte wijnen, mousserende Nederlandse wijn en dessertwijnen. Het exacte aantal hectare dat is aangeplant per druivensoort is onbekend. De Nederlandse witte wijnen worden gemaakt van de volgende druivensoorten:

Van welke blauwe druivensoorten worden er Nederlandse rode wijnen gemaakt?

Ook worden er in Nederland rode wijnen gemaakt. Nederlandse rode wijnen komen iets minder vaak voor, maar zeker in het zuiden, in de provincie Limburg, worden kwalitatief goede rode wijnen gemaakt. Van de Nederlandse blauwe druiven mag ook Nederlandse rosé worden gemaakt. Nederlandse wijn wordt gemaakt van de volgende druivensoorten:

Wijnbouw in Nederland: al wijn sinds de Middeleeuwen

Al in de tijd van de Romeinen werd er in Nederland wijn verbouwd. Er is een beschrijving van wijngaarden in de buurt van Maastricht. Tot halverwege de 16de eeuw werd er in Limburg aan wijnbouw gedaan. Deze nam echter ook rond deze periode af vanwege een kleine ijstijd.

Napoleon Bonaparte ging omstreeks 1800 hoge belastingen heffen op niet-Franse wijnen. Hij wilde dat er in zijn Frankrijk enkel nog Franse wijnen werden gedronken. Een groot deel van de wijngaarden in België en Nederland liet hij rooien. Tot vlak na de Tweede Wereldoorlog werd er in Limburg aan commerciële wijnbouw gedaan. Ook vandaag de dag is Limburg een belangrijke provincie voor wijnbouw. In de jaren zeventig is de Apostelhoeve als één van de eerste in het zuiden van Limburg wijn gaan produceren.

Beschermde Oosprongsbenaming: het keurmerk van Nederlandse wijn

Andere provincies waar op grotere schaal druiven worden verbouwd zijn Gelderland, Zeeland, Brabant en Overijssel. In Nederland zijn er al een aantal keurmerken voor wijnen uitgebracht. De beschermde oorsprongsbenaming (BOB) of beschermde geografische aanduiding (BGA) worden door de RVO verstrekt. Voor een BOB moeten de druiven uit het specifieke gebied komen en moet er sprake zijn van bijzondere eigenschappen over het gebied. De beschermde wijngebieden in Limburg zijn:

In de provincie Gelderland:

In de provincie Overijssel:

  • BOB Ambt Delden. De drie toegestane druiven in Ambt Delden zijn: johanitter, solaris en souvignon gris voor witte wijn en pinotin en regent voor rode wijn. De bodem in Ambt Delden is uniek en bestaat uit zand en leem. De bodem én de late oogst zijn uniek en geeft Ambt Delden een BOB-status.

Elke provincie in Nederland heeft haar eigen BGA-registratie. Hier geldt eveneens de eis van bijzondere eigenschappen die invloed hebben op de wijn. Ook moet minimaal 85% van de druiven voor de wijn uit die provincie komen. Op de kaart hieronder staan alle BOB- en BGA-wijngebieden in Nederland. Ook staat een groot aantal Nederlandse wijngaarden aangegeven. De tekst loopt onder de kaart door.

In totaal waren er volgens het CBS in 2017 92 commerciële wijngaarden in Nederland. Dit is een enorme toename: in 2003 waren er nog maar 30 wijngaarden in ons land. De provincie Gelderland staat bovenaan met 24 wijngaarden, gevolgd door Limburg met 22 en Brabant met 17. In de overige provincies is de andere 30% van de wijngaarden te vinden. In totaal zijn er 157 hectare voor wijnbouw, dat is gemiddeld 1,7 hectare per bedrijf. Echter geldt voor de meeste Nederlandse wijnboeren dat zij ver onder het gemiddelde zitten.

Het Nederlandse terroir voor wijn: zand- en kleigrond

Met terroir wordt de unieke combinatie van de ligging van de wijngaard met alle aspecten die daarbij komen kijken bedoeld. De grondsoort, het klimaat, de geplante druiven, hoe de wijnranken zijn aangeplant (noord-zuid of oost-west) en de helling zijn allemaal bepalend voor de wijn die van de druiven wordt gemaakt. Nederland heeft een zeeklimaat. Dit houdt in dat we relatief milde winters hebben en relatief milde zomers.

Ons land is vlak, met in het zuiden van het land heuvels. In de Randstad zijn er weinig wijngaarden te vinden. In Gelderland liggen de wijngaarden vooral op een bodem van rivierklei (in de Betuwe en in de IJsselvallei) of zandgrond. Met name in de Achterhoek. Deze zandgronden zijn er ook in Overijssel. Hier ligt ook een deel van de IJsselvallei. In Brabant liggen de meeste wijngaarden op zandgronden. Alle wijngaarden buiten Limburg zijn nagenoeg bijna vlak.

Löss; vruchtbare grond in het zuiden van Nederland

Nederlandse wijngaardDe provincie Limburg is heuvelachtiger dan de rest van het land. Hier is buiten zandgronden en kleine hoeveelheden rivierklei rond de rivier de Maas nog een derde grondsoort te vinden: löss. Ook is deze grondsoort te vinden bij het Gelderse ‘wijndorp’ Groesbeek bij Nijmegen. Löss is een zeer vruchtbare bodemsoort die sinds de ijstijd in ons land ligt. Totaal anders dan de minder vruchtbare zandgronden in het noorden. Zandgrond is minder vruchtbaar omdat het water slecht vasthoudt aan het bodemoppervlakte. Voordeel van zandgrond is dat het goed de warmte vasthoudt. Dit kan in het koude Nederland voordelig uitpakken.

Ook zijn er wijngaarden te vinden in het hoge noorden. De wijngaarden in Friesland liggen op een bodem van zeeklei. Gronden van rivier- of zeeklei zijn slecht waterdoorlatend. Hierdoor is het goed vruchtbaar voor granen en knolsoorten zoals aardappels.

De toekomst van wijn uit Nederland: klimaatverandering en Nederlandse kwaliteitswijnen

In vergelijking met wijnen uit andere Europese landen is Nederlandse wijn duur. Het werken in de wijngaard kost veel tijd. Arbeid en grond, twee belangrijke factoren, zijn duur in ons land. De nog niet hele grote opbrengsten per hectare en de kleine wijngaarden zijn een uitdaging. Door de toenemende kennis en ervaring zit er potentie in Nederlandse wijnen. Zeker als de gemiddelde temperatuur in ons land stijgt én als de wijnen meer bekendheid krijgen. Dit kan onder meer door het uitbreiden van het aantal BOB-gebieden.

Wijn & spijs met Nederlandse wijn en de Nederlandse keuken

Nederlandse droge witte wijn klein flesje 375ml johanniter HalfesNederlandse wijn en Nederlands eten? Het kan. Denk bijvoorbeeld aan een johanniter zoals onze Ludique Johanniter of riesling met asperges van eigen bodem of forel. Een goede combinatie. Maar ook zeker een recept met zuurkool past prima bij deze wijnen. Duitse en Oostenrijkse wijnen passen ook goed bij Aziatisch eten. Hetzelfde geldt voor Nederlandse wijnen.

De vaak milde smaak van de Nederlandse witte wijnen past goed bij de Indonesische keuken, met haar kruidige gerechten zoals rendang en babi pangang. Naast de Ludique Johanniter hebben we ook een mousserende witte wijn uit Limburg van Domein Holset. Het Prinsje van Holset is gemaakt met de souvignier gris en de johanniter. Het is een mousserende wijn, een wijn met bubbels. Bubbels zijn natuurlijk dé wijn om te drinken bij een feestelijke gelegenheid. Eten voor bij bubbels gaat goed samen met zeevruchten, zoals oesters. Naast deze kleine fles mousserende wijn van Domein Holset hebben we ook het Dotje van Domein Holset

Wijn & Spijs met Nederlandse wijn en de Nederlandse keuken

Heb je zin in meer Nederlandse wijn en de Hollandse pot? We schreven een blog over Nederlands eten en Nederlandse wijnen en de beste wijn & spijs combinaties.

In Nederland worden er ook rode wijnen gemaakt. Wij hebben een droge Nederlandse rode wijn uit de IJsselvallei. Dit is de Ludique Cabernet. Deze rode wijn uit Nederland past goed bij vlezige gerechten, zoals een wildstoofpot van de Veluwe. Naast witte en rode wijnen maken we in Nederland ook rosé wijnen. Onze Nederlandse rosé is afkomstig van Wijnhoeve Colonjes in het Gelderse Groesbeek. Het Cleintje Colonjes is een biologische rosé waarvan de druiven aangeplant zijn op de lössbodems in de buurt van Nijmegen.

Bronnen